محققان با اسکن مغز فضانوردان پیش و پس از آغاز سفرهای فضایی
کوتاه و طولانیمدت، به این نتیجه رسیدند معلق شدن در خلاء میتواند فشار
شدیدی به مغز انسان وارد کند.
به نقل از همشهری، این فضانوردان برای مدتهایی متفاوت در فضا اقامت داشتند و تصاویر به دست آمده از MRI نشان داد مغز اکثر فضانوردانی که از اقامتهای طولانی در فضا به زمین باز میگشتند، دچار تغییر میشود. به گفته محققان دانشگاه کارولینای جنوبی، به نظر میآید این تغییرات بیشتر در مایع مغزی نخاعی رخ داده و مغز درون جمجمه به سمت بالا کشیده میشود. درواقع متناسب با طول ماموریت فضایی، مایع مغزی نخاعی مغز را فشرده میسازد و فضای موجود میان مناطق مختلف مغزی را کوچکتر میسازد.
مایع مغزی-نخاعی مغز را در بر گرفته و به حفظ عملکرد عادی مغز کمک میکند و بروز اختلال در تعادل این مایع میتواند عملکرد شناختی مغز را مختل کند. به گفته محققان این احتمال وجود دارد که تغییر مغز و انبساط بافت مغزی به فشردهشدن ساختارهای وریدی مجاور بافت در بالای مغز شود. و به احتمال زیاد این روند جریان مغزی نخاعی و خون را در مغز مختل خواهد ساخت.
فضانوردان با ورود به خلاء تغییر جریانی را در بدن احساس میکنند که باعث وارونه شدن برخی از عملکردهای بدن خواهد شد. اگرچه انطباق با شرایط خلاء چندان به طول نمیانجامد، اما طی روزهای بعدی به واسطه کجشدن ۱۲ تا ۲۰ درجهای طبیعی سر به سمت پایین مسائل دیگری از جمله گیج شدن بروز پیدا میکنند. با ورود به خلاء، مایعات بدن حرکت از بخشهایی پاینی بدن به بالا را آغاز میکنند و اندامهای تعادلی و گوش داخلی بلافاصله حس میکنند جاذبهای برای پایین کشیدن آنها وجود ندارد. این پدیده اختلالی مشهور به سندروم پای پرنده در میان فضانوردان ایجاد میکند، صورتهای آنها به واسطه متراکم شدن مایعات پف کرده و پاهای آنها لاغر میشود. همچنین میزان عطش آنها کاهش پیدا میکند، حس چشایی آنها کاهش پیدا کرده و آبریزش بینی پیدا میکنند.
فضازدگی اختلال دیگری است که تقریبا ۷۹ درصد از فضانوردان طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول حضورشان در خلاء به آن مبتلا میشوند، اشتهای خود را از دست داده و احساس سرگیجه و تهوع دارند. از میان ۳۴ فضانوردی که در این پژوهش حضور داشتند، شامل ۲۸ مرد و ۶ زن، ۱۸ نفر از آنها در ماموریتهای فضایی طولانی مدت حضور داشتند، ۱۶ نفر در سفرهای کوتاهمدت. میانگین طولانیترین سفرها ۱۶۵ روز و میانگین کوتاهترین سفرها ۱۳ روز بود. در ۱۷ نفر از ۱۸ فضانوردی که برای مدتی طولانی در فضا اقامت داشتند، پدیده باریک شدن شیار میانی مغز مشاهده شد. این رویداد تنها در میان سه نفر از فضانوردانی که برای کوتاهمدت در خلاء اقامت داشتند دیده میشد. شیار میانی بخشی حیاتی برای جداسازی دو نیمه حرکتی و حسی مغز از یکدیگر است. تغییر بالاروندگی مغز در ۱۲ نفر از فضانوردانی که اقامت طولانی داشتند مشاهده شد اما این رویداد در هیچیک از فضانوردانی که برای مدتی کوتاه در خلاء بودند وجود نداشت. سه نفر از فضانوردان طولانیمدت نیز به اختلالات بینایی و فشار میانجمجمهای مبتلا شدند.